Verkeerskundig beheer volop in beweging

Uitvraag naar verkeerskundig beheerproduct

Dorien Ottenhof, verkeerskundig beheerder voor de provincie Noord-Holland trapt af. ‘Wij hebben een uitvraag gedaan in de markt naar een verkeerskundig beheerproduct dat ons helpt om onze beleidsdoelen te halen: 6 procent betere doorstroming, 10 procent hogere betrouwbaarheid en het halen van de normen voor verkeersveiligheid. Voorwaarde voor zo’n product is natuurlijk wel dat je technisch beheer op orde is”, benadrukt Ottenhof. “Ook blijft een schouw altijd iets toevoegen.” De provincie heeft meer budget vrijgemaakt voor verkeerskundig beheer vanwege aangetoond (maatschappelijk) resultaat door: het optimaliseren van VRI’s, software, logging, nieuwe eigen regelscenario’s en nieuwe regelscenario’s met overige wegbeheerders. Ottenhof noemt de randvoorwaarden voor verbeterd verkeerskundig beheer in Noord-Holland: een bestuurlijke opdracht, structureel budget, het instellen van een verkeersmanagement-coördinator, standaardisatieafspraken en ten slotte goed technisch beheer en een goede analyse-tool. Actuele uitdagingen voor de Noord-Hollandse verkeerskundig beheerders zijn: hoe sturen we nieuwe systemen en hoe verwerken we beleidsopgaven in de systemen?  

Handelen als één in BEREIK

Lieke Berghout, programmamanager BEREIKgeeft aan dat de kern van hun uitdagingen in het verkeerskundig beheer ligt in het ‘handelen als één’. Dat betekent een visie hebben op netwerken en afgestemde geplande hinder, afgestemde inzet van systemen voor het regulier verkeer en voor afwijkingen. Anders gezegd: een gezamenlijk regionaal beheer vanuit vier centrales: die van Rijkwaterstaat, van de provincie Zuid-Holland, van Rotterdam en die van Den Haag, De regiodesk van Rijkswaterstaat coördineert de ontwikkelingen binnen deze samenwerking. “We gaan van ‘bellen met elkaar’ naar het koppelen van systemen.” Dat betreft in de BEREIK-regio het ‘handelen als één’ van zo’n 700 VRI’s en 340 DRIPs. BEREIK start hiermee op de kleine ruit in Den Haag (A12, A4, N14 en S101). Berghout: “We gaan uit van samenwerking vanuit bestaande systemen en wachten met spanning op de evaluatie.” Waarom niet overstappen naar één centrale?, vraagt iemand uit de zaal. “Goede vraag”, antwoordt Berghout, “In de weekenden wordt de centrale Den Haag bijvoorbeeld al beheerd door de regiodesk. Tegelijkertijd is stedelijk verkeersmanagement zowel deel van iets groters, maar kent ook een hele specifieke binnenstedelijke problematiek. Je wilt wel handelen als een, maar je bent vaak wel verschillend.”

Utrecht zoekt naar een managing agent

Bert Batenburg (Manager Regionaal Verkeersmanagement) en Albert van Leeuwen (Procesmanager Regionaal Verkeersmanagement), beiden werkzaam voor de provincie Utrecht tonen een roadmap verkeersmanagement voor de verschillende wegbeheerders binnen de regio Midden Nederland. Deze roadmap geeft richting aan de uitvoering van een nieuwe visie op mobiliteit (Utrecht 2040) en een nieuw programma Smart Mobility, als opvolger van het programma Regionaal Verkeersmanagement. Deze visie gaat uit van ‘een bereikbare provincie met de auto, fiets en het ov in een beter milieu met innovatieve kennis en een betekenisvolle economie’. “Dit biedt kansen voor allerlei nieuwe mobiele mobiliteitsdiensten”,  zegt van leeuwen, “en vermindert het beheer van eigen assets. We gaan hiervoor op zoek naar partnerships om beleid en uitvoering als samenhangend geheel te beheren.” Batenburg: “Onze stip op de horizon is dat het geheel wordt aangestuurd door een ‘managing agent’, een innovatieve partner die met kennis van big data, tools en ITS uiteindelijk verkeersmanagementtaken van de wegbeheerder overneemt. We willen met deze partner nadenken over de toekomst van verkeersmanagement en over de rol van de wegbeheerders.” Van leeuwen vult aan: ”We dromen van een dashboard waarop we de performance van het netwerk kunnen zien. Als wegbeheerder willen we dan meer studeren op beleidseffecten en op de oorzaken van verstoringen dan op het aansturen van oplossingen. De Utrechtse roadmap geeft een groeimodel aan naar het eindbeeld met de provincie als regisseur die minder inhoudelijk bezig is. Grootste uitdaging is daarbij een noodzakelijke cutuuromslag. Batenburg: “Wij kunnen als overheid en wegbeheerder niet meer zonder de markt, nu is het zaak ons personeel zover te krijgen dat het vertrouwen krijgt in marktsturing.”

De markt maakt enorme stappen

Daan Vugs, commercieel verkeerskundige bij Vialis (initiatiefnemer van deze gebruikersdagen), geeft aan hoe er vanuit de markt wordt geanticipeerd op nieuwe taken en rollen in verkeersmanagement. “We hebben sinds 2000 enorme stappen gemaakt. Van kwaliteit meten en managementevaluaties van verkeersmanagementsystemen naar het beheren op afstand tot aan het ontwikkelen en implementeren van nieuwe mobiele mobiliteitstoepassingen op straat zoals fietsaanvragen bij VRI’s. Deze ontwikkelingen versnellen nog, legt Vugs uit, door het beschikbaar komen en fuseren van meerdere nieuwe brondata. Ons uitgangspunt in deze ontwikkelingen is het zoeken en aanbieden van de meest waardevolle functionaliteiten binnen nieuwe datamogelijkheden. Het Platform Verkeer,nu dient hierbij als hulpmiddel voor wegbeheerders en voor Vialis zelf om deze nieuwe ontwikkelingen vorm te geven.” De toekomst die Vugs ziet is de stap van het beheren van het verkeersdomein naar het beheren van meerdere domeinen, zoals geluid of milieu.

De rol van Rijkswaterstaat

Digitalisering van talloze scenarioboekjes. Dat is een van de concrete actuele acties binnen het Rijkswaterstaat-ontwikkelingtraject naar een nieuw landelijk verkeersmanagementsysteem dat samen met de Britten is ontwikkeld binnen het project CHARM (Common Highway Agency Rijkswaterstaat Model). Dit model maakt meer geautomatiseerde relaties met andere verkeersmanagementsystemen mogelijk. Daarmee verandert ook de positie van Rijkswaterstaat in het netwerkmanagement. ”De rol van ‘de koning in de regio’ verschuift naar gelijkwaardige partner”, zegt Alex Smienk, adviseur verkeersmanagement bij Rijkswaterstaat VWM. Voorwaarde voor samenwerken als gelijkwaardige partner is dat je je eigen basis goed op orde hebt. Immers, een rood kruis, op het juiste moment en op de juiste plaats, is van levensbelang. Rijkswaterstaat test gefaseerd gedigitaliseerde netwerkscenario’s. Zo vervangt het CHARM-model gaandeweg de huidige systemen in de RWS-verkeerscentrales. Er is een speciale projectleider aangesteld voor het inregelen van allerlei beheer- en werkprocessen. “We zullen nog lange tijd twee systemen naast elkaar hebben draaien”, voorspelt Smienk. “Pas bij 100 procent betrouwbaarheid van het nieuwe systeem, kunnen we het oude loslaten.” Wegbeheerders kunnen een licentie aanvragen waarmee ze kunnen aansluiten op de koppelvlakken van het CHARM-systeem.

Bekijk hieronder de tekeningen die Geert Gratama maakte van deze gebruikersdag en het programma en de sprekers.