Verkeersmanagement-oplossingen verminderen fijnstof-uitstoot
Nederland stoot meer fijnstof uit dan de Europese richtlijn Luchtkwaliteit toelaat. De eerste vier maanden van dit jaar telde Nederland al evenveel overschrijdingen van de grenswaarde als in heel 2010. Op 11 juni 2011 verloopt de vrijstelling van Nederland voor de Europese fijnstofnorm. Deze vrijstelling van de fijnstofnorm is Nederland drie jaar geleden gegund op voorwaarde dat een maatregelenpakket zou worden uitgevoerd om de uitstoot te reduceren. Zonder aanvullende maatregelen is het niet waarschijnlijk dat Nederland kan voldoen aan de Europese wetgeving. Autoverkeer is voor driekwart verantwoordelijk voor de uitstoot van fijnstof. De inzet van de juiste duurzame verkeersmanagementoplossingen (zoals bijvoorbeeld het opzetten van een ‘groene golf' of de inzet van ‘Toptrac' en ‘EnViVer' van Vialis) kan aanzienlijke bijdragen aan de fijnstofuitstoot, waardoor eventuele door het Europees Hof van Justitie op te leggen sancties voorkomen kunnen worden.
Het verminderen van het aantal verkeersstops, waardoor optrekkend en afremmend verkeer afneemt en reistijden worden verkort leidt tot een reductie van de CO2-uitstoot. Uit simulatiestudies van Vialis met het verkeersmilieumodel EnViVer blijkt dat door de implementatie van bijvoorbeeld een groene golf de uitstoot van fijnstof met 10 % kan worden teruggebracht (zie illustratie).
Toptrac en EnViVer
Het terugbrengen van de reistijd en het beperken van het aantal stops is ook het doel van het softwaresysteem Toptrac (Trent Optimizing Traffic Control). In grote steden, waar kruispunten hele netwerken vormen volstaat de inzet van alleen een groene golf niet. Toptrac berekent een optimale coördinatie van complexe verkeersstromen, waardoor groenfases van verkeerslichten aangepast worden aan actuele verkeerssituaties. Op basis van actuele metingen van het totale verkeersproces rondom een kruispunt worden optimale cyclustijd en groentijden berekend. Vervolgens worden de uitkomsten weer teruggestuurd naar de VRI's (verkeersregelinstallaties). Door de snelle updates speelt Toptrac in op allerlei factoren die het verkeer beïnvloeden, zoals hevige sneeuwval, ongelukken of wegwerkzaamheden. Uit berekeningen blijkt dat door de inzet van Toptrac tenminste 9 % fijnstofreductie te behalen valt.
Verkeersmilieumodel EnViVer belicht het effect op het milieu in combinatie met maatregelen om het verkeer door te laten stromen. EnViVer maakt het mogelijk de situatie te creëren, waarbij de doorstroming voor het verkeer zo optimaal mogelijk is en de CO2-uitstoot gering. Voorafgaand aan de invoering van een verkeersmaatregel worden de effecten op de doorstroming in combinatie met de effecten op het milieu in kaart gebracht en kan voor de beste verkeersoplossing worden gekozen.
Maatschappelijke kosten uitlaatgassen
De jaarlijkse maatschappelijke kosten van uitlaatgassen door verkeer (exclusief vliegverkeer en de zeescheepvaart) zijn volgens onderzoeksbureau CE ongeveer vier miljard euro. Volgens het onderzoekbureau wordt driekwart van de kosten veroorzaakt door personenauto's (30%), vrachtauto's (23%) en bestelauto's (22%). Binnenvaartschepen (10%), motoren en bromfietsen (9%) en bussen (5%) scoren ook hoog. Ter vergelijking: de jaarlijkse maatschappelijke kosten van files zijn 1,7 miljard euro Bron Milieudefensie.